Paarden hebben geen berekende gedachten – en dat is juist hun kracht
We zijn geneigd dieren menselijke eigenschappen toe te schrijven. Zeker als we veel met ze omgaan. Paarden zijn gevoelig, intelligent en kunnen gedrag vertonen dat soms bijna ‘berekenend’ lijkt. Maar vergis je niet: paarden hebben géén berekende gedachten zoals wij mensen die kennen. En dat is juist iets om te waarderen.
Paarden ‘testen’ je niet — ze geven feedback
Over berekenende gedachten, misverstanden en de puurheid van het paard
Wie tijd doorbrengt met paarden , hoort het vaak van mensen:
- “Hij doet het expres.”
- “Hij weet heus wel wat hij moet doen.”
- “Hij test me uit!”
Het zijn uitspraken die voortkomen uit een menselijke manier van denken — gericht op controle, vol strategie, oorzaak-gevolgredeneringen. Wij mensen zijn meesters in plannen, analyseren, vooruitdenken. Gedachten die wij zélf ook dagelijks gebruiken om te navigeren in een complexe wereld. Maar voor een paard werkt dat totaal anders.
Wat zijn berekenende gedachten?
Berekenende gedachten zijn typisch menselijk. Bewust nadenken over oorzaak en gevolg, plannen maken, manipuleren, strategisch handelen om een doel te bereiken. Denk aan gedachten als:
- “Als ik nu dit zeg, dan gebeurt er straks dat”.
- “Als ik nu aardig doe, krijg ik straks wat ik wil.”
- “Ik hou me nu even stil, dan krijg ik geen commentaar.”
- “Ik doe alsof ik iets niet snap, dan neemt iemand anders het over.”
- “Ik hou me nu even in, dan krijg ik straks wat ik wil.”
Zulke gedachten vereisen abstractie, vooruitdenken en plannen — allemaal zaken waar het brein van een paard simpelweg niet voor gebouwd is. Een paard heeft geen agenda, geen plan, geen masker.
Paarden leven in het nu
Een paard leeft in het moment. Hij reageert op wat het ziet, hoort en voelt of heeft geleerd door ervaring. Hij maakt geen ‘plannetje’ in het hoofd. Het reageert puur en direct – zonder filter. Wat vandaag spannend is wordt gemeden. Wat veilig voelt wordt benaderd. Hij denkt niet na over morgen of over hoe het jou kan ‘manipuleren’. Hij leeft in het moment en reageert op basis van:
- Instinct – overlevingsdrang, vluchten bij gevaar, de kudde opzoeken.
- Ervaring – iets wat eerder spannend of pijnlijk was, wil hij dat vermijden.
- Associatie – als er na een handeling direct iets prettig was, leert hij dat gedrag aan.
En dat maakt hun zijn zo eerlijk. Geen verborgen agenda’s, geen strategische plannetjes. Alleen directe, oprechte feedback op de situatie.
Paarden denken niet – ze voelen
Ze leven niet vanuit berekening, maar vanuit afstemming. Vanuit instinct, ervaring, energie. Een paard voelt jouw lichaamstaal, je innerlijke staat, je onuitgesproken intenties. En het reageert daarop – niet met oordeel, maar met zuivere aanwezigheid.
Wat wij soms opvatten als manipulatief gedrag, is vaak een uiting van verwarring, angst, oude herinneringen of een subtiele disharmonie in onze eigen energie.
Wat paarden níét denken
Hier zijn wat voorbeelden van typische menselijke gedachten die paarden dus níét hebben:
- “Ik doe nu expres lastig zodat ik niet hoef te werken.”
Als een paard zich verzet, komt dat meestal voort uit angst, pijn, verwarring of miscommunicatie— niet uit een plan om onder het werk uit te komen.
- “Als ik die trailer in ga, moet ik naar de dierenarts, dus blijf ik buiten.”
Een paard kan de trailer wel negatief associëren , maar redeneert niet in stappen of toekomstige gebeurtenissen. Hij denkt ook niet “Ik wil de eigenaar dwars zitten”.
- “Dat andere paard krijgt meer aandacht, dus ik jaag het weg.”
Paarden kunnen wel reageren op sociale dynamiek, en kan reageren op aandacht of veiligheid, maar niet uit jaloezie of wrok.
- “Ik wacht het juiste moment af om iets voor elkaar te krijgen.”
Strategie is menselijk en vereist abstract denken- iets wat paardenhersenen simpelweg niet doen. Een paard is direct: het handelt vanuit gevoel en ervaring.
“Hij test me!” – of probeert hij iets duidelijk te maken?
Stel: je paard stopt elke keer nét voor de poort. Je denkt: “Hij test me uit.” Maar misschien:
- Is het pad daar glibberig.
- Is het daar een plek waar hij eerder spanning voelde.
- Voelt hij jouw aarzeling om naar buiten te gaan.
- Voelt hij iets wat jij nog niet onder woorden kunt brengen.
Het gedrag lijkt op ‘uitproberen’, maar is in feite een signaal: “Ik voel me hier niet zeker over.”
Wat wij vaak zien als ‘gedrag’ is in werkelijkheid een uitnodiging. Een uitnodiging om dieper te kijken, stiller te worden, en werkelijk af te stemmen – op je paard, én op jezelf!
“Hij weet heus wel wat hij moet doen, hij doet gewoon koppig!” Dit hoor je vaak als een paard een oefening weigert die hij al 100 keer gedaan heeft. De conclusie ligt dan snel voor de hand: “Hij doet het expres”.
Zie gedrag als feedback, niet als opzet.
Een paard dat anders reageert dan je verwacht, test je niet. Het geeft feedback:
- “Ik begrijp je niet.”
- “Ik voel me niet prettig.”
- “Kun je het duidelijker uitleggen?”
- “Ben je nog in contact met jezelf?”
Door dat verschil te zien, stap je uit het oordeel en open je de deur naar echte samenwerking. Naar communicatie gebaseerd op wederzijds vertrouwen, in plaats van strijd of controle.
Waarom is dit belangrijk om te beseffen?
Omdat we dan eerlijker, rustiger en met meer compassie naar ons paard kunnen kijken. Gedrag dat op het eerste gezicht ‘koppig’ of ‘vervelend’ lijkt, is vaak een roep om duidelijkheid, veiligheid en vertrouwen. Als we stoppen met het toeschrijven van menselijke motieven, openen we de deur naar echte communicatie. En dat verdienen ze zo!
Tot slot
Paarden zijn geen mensen — en dat is hun kracht.
Paarden zijn geen mensen – en dat is juist hun gave. Ze zijn vrij van maskers. Ze reageren niet op wie je denkt te zijn, maar op wie je bent. Op jouw energie, jouw waarheid, jouw innerlijke staat van zijn. Hun puurheid, eerlijkheid en directe reacties maken hen juist zulke prachtige leermeesters. Juist dáárin zit hun waarde als gids, als leraar, als partner.
Niet omdat ze slim genoeg zijn om je uit te testen. Maar omdat ze zo eerlijk en zuiver zijn om je precies te tonen wat jij nog mag voelen, helen of loslaten.
Dankwoord aan de paarden
Aan alle paarden die mijn pad kruisten — dank jullie wel.
Voor jullie geduld, jullie vertrouwen, en de stille taal die geen woorden nodig heeft. Jullie leren mij luisteren, voelen, en aanwezig zijn in het moment. In jullie ogen schuilt een eeuwenoude wijsheid. Jullie kracht, zachtheid en pure aanwezigheid inspireren mij elke dag opnieuw.
Gemma Dijkman, Heart Ki Academy